In zijn Justitieplan stelt minister Koen Geens een uitbreiding van de mini-instructie in het vooruitzicht. Vrijwel alle dwangmaatregelen (huiszoeking, telefoontap,…) die door een onderzoeksrechter moeten worden bevolen, zouden mogelijk zijn zonder dat steeds een gerechtelijk onderzoek moet worden opgestart. Na de rechterlijke machtiging van de onderzoeksrechter, keert het dossier immers terug naar de procureur des Konings.
Dat leidde tot heel wat consternatie, vooral bij de onderzoeksrechters. Zij zien hun wezenlijke rol ter bescherming van de grondrechten van verdachten uitgehold ten voordele van het Openbaar Ministerie, dat volgens hen minder garanties biedt voor een onafhankelijk onderzoek à charge en à décharge.
Minister Geens' verantwoording
Op tal van studiedagen en ook naar aanleiding van twee parlementaire vragen in de Kamer, probeerde de minister de gemoederen te bedaren. Het logge gerechtelijk onderzoek heeft in veel gevallen weinig meerwaarde. Vooral het afsluiten van het gerechtelijk onderzoek via de regeling der rechtspleging is een van de redenen van de belasting van het gerecht. Het feit dat de procureur des Konings van oordeel is dat een dwangmaatregel nodig is die rechterlijke machtiging behoeft, moet daarom niet automatisch tot een gerechtelijk onderzoek leiden.
De minster benadrukt dat dat geenszins wil zeggen dat het Openbaar Ministerie (dat bovendien ook verplicht is het onderzoek loyaal en onafhankelijk te voeren) de macht van de onderzoeksrechter afsnoept. Rechterlijke machtiging is nog steeds noodzakelijk om de grondrechten van verdachten te waarborgen. De onderzoeksrechter kan bovendien na studie van het strafdossier nog steeds beslissen de zaak naar zich toe te trekken (evocatierecht) en alsnog een gerechtelijk onderzoek op te starten als hij dat noodzakelijk acht. De onderzoeksrechter kan dus niet zomaar buitenspel worden gezet en zijn interventie is niet beperkt tot een formalistische handtekeningsbevoegdheid.
Bij de documenten kan u de antwoorden van de minister in het parlement nalezen.